AI + Empatia — Czy maszyna może nas naprawdę zrozumieć?

Kiedy chatbot mówi: „Rozumiem cię”, co tak naprawdę kryje się za tymi słowami? Czy sztuczna inteligencja potrafi nie tylko analizować nasze emocje — ale także je odczuwać? Żyjemy w czasach, gdy maszyny nie tylko liczą — próbują również okazywać troskę. Ale gdzie przebiega granica między empatią a kodem?

Obraz: ZenoFusion • AI Visuals / AI + Empatia — Czy maszyna może nas naprawdę zrozumieć?

Empatia w ludzkim mózgu — jak odczuwamy emocje innych?

Empatia to nie tylko psychologiczny odruch — to mechanizm biologiczny głęboko zakorzeniony w naszym mózgu. Neurony lustrzane pozwalają nam wczuwać się w doświadczenia innych i odczuwać ich radość lub ból tak, jakby były naszymi własnymi.

To właśnie ta zdolność stanowi podstawę więzi społecznych i ludzkiej solidarności. Ale co się dzieje, gdy po drugiej stronie rozmowy znajduje się maszyna?

AI a rozpoznawanie emocji — czy potrafi „czytać” uczucia?

Współczesne systemy AI, takie jak GPT-4o, Replika czy Woebot, już dziś analizują emocje — interpretując słowa, składnię, ton głosu, a nawet mowę ciała za pomocą wejść audio i wideo.

Jednak rozpoznawanie emocji to nie to samo co ich przeżywanie. AI nie czuje — przetwarza dane. I to właśnie ta różnica oddziela prawdziwą empatię od zaawansowanej symulacji.

„Rozumiem cię” — co kryje się za współczuciem chatbota?

Kiedy chatbot mówi: „Nie martw się, jestem tutaj dla ciebie”, wybiera statystycznie najbardziej pocieszającą odpowiedź. Nasz mózg odbiera to jako empatię — ponieważ potrzebujemy emocjonalnego kontaktu, nawet jeśli jest on sztuczny.

I w tym tkwi pewne ryzyko: możemy uwierzyć, że maszyna naprawdę nas rozumie — choć w rzeczywistości jedynie realizuje zaprogramowany algorytm.

Empatyczne interfejsy dla dzieci i seniorów — nowa odpowiedzialność technologii

Towarzysze AI są coraz częściej wykorzystywani do wsparcia emocjonalnego — szczególnie wśród dzieci i osób starszych. Jednak budowanie więzi emocjonalnych z systemami, które same nie odczuwają, może prowadzić do fałszywych oczekiwań lub zależności psychicznej.

To rodzi dylemat etyczny: czy powinniśmy uczyć AI symulowania empatii — czy tylko tworzymy kojącą iluzję?

Wniosek: Czy naprawdę czujemy się zrozumiani — czy tylko chcemy w to wierzyć?

AI może nie odczuwać emocji jak ludzie — ale otwiera nowe pole komunikacji, w którym symulacja może czasem wydawać się autentyczna. A potrzeba bycia zrozumianym to jedno z najgłębszych ludzkich pragnień.

Może pewnego dnia maszyny będą potrafiły naprawdę współodczuwać. Ale dziś, gdy AI mówi: „Rozumiem cię”, być może po prostu powtarza to, co tak bardzo chcemy usłyszeć.

✍ Tornike, Strateg ds. treści w ZenoFusion – 5 czerwca 2025